Bölüm I: Teşhis Yolculuğu
İlk Endişelerden Netliğe: Küresel standartlar, ülke bazlı teşhis süreçleri ve kültürel faktörler
Teşhis süreci, aileler için genellikle belirsizliklerle dolu, karmaşık bir dönemdir. Bu bölüm, teşhise giden yolu aydınlatarak ailelere ne beklemeleri gerektiği ve süreci güvenle nasıl yönetecekleri konusunda net bir yol haritası sunmayı amaçlamaktadır.
Küresel Standart: DSM-5 ve ICD-11
Dünya genelinde DEHB ve otizm teşhisleri, iki temel tanısal kılavuz tarafından yönlendirilmektedir:
DSM-5
Amerikan Psikiyatri Birliği'nin Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı
ICD-11
Dünya Sağlık Örgütü'nün Hastalıkların Uluslararası Sınıflandırması
Önemli: Teşhis asla tek bir görüşmeye veya anket formuna dayandırılmamalıdır. Süreç, uzman tarafından yürütülen kapsamlı bir değerlendirmeyi gerektirir.
Odak Ülkelerdeki Teşhis Yolları
Finlandiya
Merkezi sağlık sistemine entegre teşhis süreci. HUS Nöropsikiyatri birimi kilit rol oynar.
Kullanılan Araçlar
ASSQ, ADI-R
Özel Özellik
Ulusal Sağlık Kayıtları (HILMO)
Japonya
Sözel olmayan iletişime verilen değer teşhis oranlarını etkiler.
Kullanılan Araçlar
CARS, SCALES, ADI-R
Özel Özellik
Tokushitsu (benzersiz özellikler) yaklaşımı
Güney Kore
Multidisipliner ve titiz yaklaşım. İngilizce değerlendirme hizmetleri mevcut.
Kullanılan Araçlar
M-CHAT, K-DST, ADOS-2
Özel Özellik
Dijital terapötik yöntemler
Kanada
Aile hekimi yönlendirmesiyle başlar. Eyaletler arası farklılıklar var.
Kullanılan Araçlar
Vanderbilt, ADOS-2
Özel Özellik
Bireyselleştirilmiş Eğitim Planı (BEP/IEP)
Bir Spektrum Olarak DEHB ve Otizm
Modern anlayış, DEHB ve otizmi birer "spektrum bozukluğu" olarak tanımlar. Her bireyin deneyimi benzersizdir.
Hafif Düzey
Minimal destek, bağımsız yaşam becerileri
Orta Düzey
Belirli alanlarda destek, kısmi bağımsızlık
Yoğun Düzey
Kapsamlı destek, sürekli bakım ihtiyacı
Eşlik Eden Durumları Anlamak
Kritik Bilgi: DEHB ve otizmin diğer durumlarla birlikte görülmesi kuraldır, istisna değil.
%54.4 Komorbidite (Japonya)
DEHB tanısı alan çocuklarda otizm spektrum bozukluğu birlikteliği
Sık Görülen Eşlik Eden Durumlar
Anksiyete, depresyon, OKB, uyku bozuklukları, sindirim sorunları